نقش تغذیهی مناسب در پیشگیری و درمان فشار خون
در مورد پیشگیری و درمان فشار خون چه باید انجام داد؟ بیماری فشار خون بالا (Hypertension) که به نام پرفشاری نیز اطلاق میشود، جز بیماریهای مزمنی بوده که میتواند سلامت فرد را به خطر بیاندازد. فرایند این بیماری بدین ترتیب است که جریان و فشار خون در شریانها افزایش یافته و به دنبال آن قلب نیز مجبور میشود برای هماهنگی با این فشار بالای خون، فعالیت خود را بیشتر کند. این جریان میتواند منجر به بیماریهای مختلف قلبی گردد.
با توجه به مخاطراتی که فشار خون بالا برای فرد به وجود میآورد، لازم است تا با راههای پیشگیری و درمان فشار خون بالا آشناییهای لازم را داشته باشید. یکی از مهمترین فاکتورهای پیشگیری و درمان فشار خون بالا تغذیهی مناسب است. در ادامه با ما همراه باشید تا به بررسی تاثیر تغذیه مناسب بر پیشگیری و درمان فشار خون بپردازیم.
هدف ما از ارائه این مطلب برای شما عزیزان معرفی مواد غذایی مفید و مناسب برای بیماری فشار خون و همچنین غذاهایی که باید از از مصرف آنها پرهیز نمود میباشد.
در هنگام ابتلا به بیماری فشار خون بالا مصرف کدام مواد غذایی مناسب است؟
در موارد ابتلا به بیماری فشار خون مصرف مواد غذایی زیر توصیه میشوند:
- پروتئینهای فاقد چربی
- حبوبات
- غلات کامل
- لبنیات کم چرب
- انواع میوه و سبزیجات
معرفی هر آنچه در زمان ابتلا به فشار خون باید از مصرف آن پرهیز نمود:
بسیاری از مواد غذایی هستند که فشار خون را به شدت افزایش داده و در روند پیشگیری و درمان فشار خون اختلال ایجاد میکنند. افراد مبتلا به فشار خون بالا باید از مصرف این مواد غذایی خودداری نموده و همچنین لازم است تا سایر افراد نیز در مصرف این دسته از مواد غذایی جانب احتیاط را رعایت نمایند تا از ابتلا به این بیماری پیشگیری شود.
در ادامه به برخی از این مواد غذایی اشاره خواهد شد:
نمک
به جرات میتوان گفت سدیم و نمک یکی از بدترین عوامل از ایجاد و تشدید فشار خون میباشند. این خوراکی که در اکثر وعدههای غذایی نیز به چشم میخورد، میتواند به تنهایی نقش به سزایی در افزایش فشار خون و تشدید آن داشته باشد. در ادامه توجه شما را به برخی از آمار و تحقیقات پیرامون تاثیر مصرف نمک بر فشار خون جلب مینماییم.
- انجمن تغذیهی آمریکا طبق آخرین آمار و توصیهها اعلام نمود که لازم است افراد دارای فشار خون بالا، میزان مصرف نمک سدیم خود را در روز به ۱۵۰۰ میلیگرم کاهش دهند.
- طبق تحقیقات انجام شده و آمار ارائه شده از سوی کلینیک مایو (Mayo Clinic)، مصرف نمک سدیم مردم آمریکا به طور میانگین نزدیک به ۳۴۰۰ میلیگرم در روز میباشد. این مقدار چیزی نزدیک به دو برابر مقدار نرمال توصیه شده است.
- سازمان غذا و داروی آمریکا طی نتایج حاصل از تحقیقات خود اعلام نمود که بالغ بر ۷۵ درصد از نمک مصرفی مردم آمریکا حاصل مواد غذایی فراوری شده و فست فودهاست نه نمکدان سر سفره!
سوسیس و کالباس
فرایند تولید سوسیس و کالباس به این صورت است که آنها را با استفاده از نمک مزه دار کرده و یا نمک سود میکنند. به گونهای که ۵۵ گرم کالباس، ۵۰۰ گرم سدیم را در خود جای داده است. مصرف این غذا نیز معمولا با خیار شور، سس، پنیر پیتزا و سایر افزودنیها همراه میباشد. در نتیجه مصرف هر وعدهی آن میتواند موج عظیمی از نمک را وارد بدن نماید.
پیتزا
پیتزا از جمله غذاهایی است که میتواند برای افراد مبتلا به فشار خون بسیار مضر و خطر ساز باشد. وجود پنیر پیتزا، سوسیس و کالباس، گوشتهای مزه دار و نمک سود شده، خمیر پیتزا و … همگی دست به دست هم دادهاند تا پیتزا را به کوهی از نمک و سدیم تبدیل کنند. همهی پیتزاها میتوانند برای افرادی که فشار خون بالا دارند انتخابهای ناسالمی محسوب شوند.
همچنین در این میان پیتزاهای نیمه آماده و یخ زده نیز گزینهی بسیار خطرناکی برای افراد مبتلا به این بیماری هستند. چرا که کارخانههای تولید کننده مواد غذایی نیمه آماده برای حفظ طعم و کیفیت محصول خود مقدار بسیار زیادی نمک به آن اضافه میکنند. هر چه پیتزا بزرگتر و مخلفات آن نیز بیشتر باشد به همان میزان سلامت شخص مبتلا را نیز به چالش میکشد.
خیار شور
همانطور که میدانید برای نگهداری طولانی مدت مواد غذایی به آن نمک اضافه میکنند. نمک از فاسد شدن مواد غذایی جلوگیری نموده و عمر آن را طولانیتر میکند. خیار شور از جمله آن خوراکیهاست که سرشار از نمک و سدیم میباشد. وجود مقادیر بسیار بالای نمک توانسته میوهی بیضرری همچون خیار را به بمبی از سدیم تبدیل نماید.
این موضوع بجز خیار شور برای سایر میوه و سبزیجاتی که در نمک قرار گرفتهاند نیز صدق میکند. میتوان گفت یک عدد خیار شور حاوی حدود ۳۹۰ گرم سدیم است. در نتیجه پرهیز از مصرف خیار شور برای افراد مبتلا به فشار خون به شدت توصیه میشود.
سوپهای نیمه آماده
همهی افراد ترجیح میدهند زمانی که خسته و بی حال هستند از سوپهای نیمه آماده استفاده کنند. هر چند که تهیه و مصرف این غذا در زمان بیماری و خستگی بسیار آسان است اما باید دانست هر وعده مصرف سوپ نیمه آماده که معدل ۱٫۵ پیمانه است میتواند ۹۰۰ میلیگرم سدیم داشته باشد. البته سوپهای نیمه آماده کم نمک نیز وجود دارند، اما بهترین گزینهی پیشنهادی برای افراد مبتلا به فشار خون بالا مصرف سوپ خانگی است.
رب و انواع کنسرو گوجه فرنگی
بسیاری از غذاها هستند که از گوجه فرنگی، تولید شده و طرفدارانِ بسیاری نیز دارند. اما باید دانست این قبیل از غذاها به منزلهی سمی برای افراد دارای فشار خون بالا میباشند. افراد مبتلا باید از مصرف غذاهایی همچون سس گوجه فرنگی، پاستا، ماکارانی آماده، آب گوجه فرنگی کارخانهای (آب گوجه فرنگی کارخانهای بیش از ۶۰۰ میلیگرم سدیم دارد) و … به شدت بپرهیزند. به عنوان مثال ۱.۵ پیمانه سس گوجه فرنگی مارینا، چیزی نزدیک به ۴۰۰ میلیگرم نمک و سدیم را در خود جای داده است.
قند
همهی افراد قند را عاملی برای چاقی و اضافه وزن تلقی میکنند. اما جالب است بدانید مصرف زیاد مواد غذایی قندی میتواند فشار خون را نیز افزایش دهد. چرا که چاقی و اضافه وزن حاصل از مواد قندی میتواند به دنبال خود ابتلا به فشار خون بالا را نیز به ارمغان بیاورد.
از آن جایی که سازمان کشاورزی آمریکا تاکنون میزان نرمال و استاندارد مصرف قند را به صورت روزانه را اعلام نکرده است، توصیهی سازمان قلب آمریکا برای خانمها و آقایان بدین شرح بوده است:
- لازم است تا خانمها میزان مصرف قند خود را به ۶ قاشق غذاخوری یا به عبارتی ۲۴ گرم در روز کاهش دهند.
- آقایان نیز این میزان مصرف را به ۹ قاشق غذاخوری یا ۳۶ گرم در روز محدود نمایند.
چربیهای اشباع شده و ترانس
افراد مبتلا به فشار خون بالا لازم است تا به طور جدی از مصرف چربیهای اشباع شده و ترانس بپرهیزند. چربی ترانس از طریق هیدروژنه شدن تولید میگردد. فرایندی که برای تولید روغن جامد نیز طی میشود. مواد غذایی که حاوی مقادیر زیادی چربی هستند در لیست مصرفی روزانه کم نمیباشند. از جملهی این مواد غذایی میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- پوست مرغ
- لبنیات پرچرب
- گوشت قرمز
- کره
غذاهایی مانند انواع گوشتها و لبنیات حاوی مقادیری چربی هستند. اما در کنار آنها فست فودها و مواد غذایی بسته بندی شده حاوی مقادیر بسیار زیادی از چربیهای ترانس میباشند. وجود قند و کربوهیدرات بدون فیبر در غذاهای آماده در کنار چربی میتوانند به میزان خیلی بالا و خطرناکی سلامتی افراد مبتلا به فشار خون را تهدید کنند.
همچنین لازم به ذکر است که مصرف زیاد مواد حاوی چربی ترانس بالا کلسترول بد و یا LDL را در بدن افزایش میدهد. افزایش میزان کلسترول بد در بدن ابتلا به فشار خون و سایر بیماریهای قلبی و عروقی را افزایش داده و سلامت فرد را به خطر میاندازد. برای جلوگیری از این بیماریها لازم است تا میزان مصرف قند را نیز کاهش داده و روغنهای گیاهی مانند زیتون و کنجد را جایگزین سایر روغنهای مضر نماییم.
تاثیر تغذیهی مناسب در پیشگیری و درمان فشار خون
رعایت برخی اصول در تغذیه و مواد غذایی مصرفی میتوانند علاوه بر پیشگیری در ابتلا به فشار خون و درمان آن نیز موثر باشند. در این راستا میتوان مصرف مواد غذایی حاوی سدیم و چربی را به حداقل رسانید. همچنین جایگزین کردن میوه و سبزیجات به جای انواع خوراکیها و تنقلات مضر و صنعتی تاثیر به سزایی در سلامتی و جلوگیری از ابتلا به فشار خون ایفا میکند.
چرا که میوه و سبزیجات کالری کمتری داشته و حاوی مقادیر زیادی مواد مغذی مانند فیبر و آنتی اکسیدانها میباشند. همچنین جایگزین کردن برخی خوراکیها با مواد غذایی کم سدیم یا بدون سدیم و بدون چربی ترانس، میتواند انتخاب خوبی برای کنترل فشار خون بالا باشد.
وجود پتاسیم در مواد غذایی میتواند جایگزین خوبی برای سدیم باشد. مصرف آب انار و چغندر به جای آب میوههای غیر طبیعی و صنعتی میتواند عامل بسیار خوبی برای کاهش فشار خون باشد. (وجود نیترات در این مواد فشار خون را کاهش میدهد.)
در پایان لازم است تا گفته شود پیشگیری و درمان فشار خون مسلتزم حذف صد در صد مواد غذایی گفته شده از برنامه غذایی روزانه نمیباشد. بلکه باید در مصرف چنین موادی جانب احتیاط را رعایت کرد. با مصرف تمام خوراکیهای دلخواه با دقت و کنترل میتوان هم لذت برد هم بیمار نشد.
نمونههایی از محصولهای مرتبط